مطالعات اجتماعی متوسطه اول

پاسخ فعالیتها و کاربرگه های مطالعات اجتماعی هفتم درس یک تا 12 تهیه کننده مستانه بابایی دبیر مطالعات ناحیه 2 خرم آباد.
درس ۱ :
فعالیت ۱: ـ چند مورد از نعمتهای الهی و حق برخورداری از آنها را نام ببرید؟
استفاده از گیاهان، جانوران و آب برای تغذیه، استفاده از هوا برای نفس کشیدن،استفاده از منابع و معادن برای تأمین نیازهای زندگی و ساختن ابزار و وسایل، برخوردار شدن از محبت دیگران، برخورداری از استعداد آموختن و داشتن قوه عقل و شعور…
فعالیت ۲: ـ آیا هم  انسانها صرفنظر از قوم، نژاد، زبان، اعتقادات، ثروت، فقر و ... دارای حقوق طبیعی هستند؟ چرا؟
بله انسانها صرف نظر از تفاوت هایی که از نظر نژادی ، اعتقادی و ... دارند . دارای حقوق طبیعی هستند، زیرا خداوند همه را یکسان آفریده است و همه در انسان بودن مشترک هستند .
فعالیت 3ـ متن را بخوانید. به نمونه هایی از حقوق خود در خانه و مدرسه و محیط زندگی توجه کنید. با راهنمایی معلم درباره هریک،
گفت وگو و اظهار نظر کنید. درزمان تدریس بحث وگفتگو شود یا در داخل پوشه کار پاسخ داده شود.
 
درس ۲ :
ـ آقای مسعودی  40سال دارد و پزشک است. او دارای همسر و سه فرزند است و در یک کاشانه (آپارتمان) زندگی می کند. به نظر شما او در هریک از نقشهای زیر چه مسئولیتهایی به عهده دارد؟
به عنوان پدر: وسایل مورد نیاز خانه را بخرد. در مواقع حساس تصمیمات لازم و مهم را بگیرد . مراتب محبت و احترام به فرزندان ، تلاش برای تربیت صحیح آنها فراهم آورد . امکانات تحصیل و شکوفایی استعدادهای فرزندان فراهم کردن غذا ،لباس و مسکن برای آنان .
بعنوان همسر : محبت ، توجه و احترام به همسر همکاری و تقسیم کار با همسر در انجام امور منزل ، همکاری و همدلی در تربیت فرزندان ، فراهم کردن وسایل زندگی مانند غذا ، لباس و مسکن مناسب .
بعنوان پزشک : به بیماران خود رسیدگی و برای بهبود آنها تلاش کنند .
بعنوان فرزند پدر و مادر خود : محبت ، توجه و احترام نسبت به پدر و مادر ، دیدار آنان ، برآوردن خواسته هایشان و کمک و رسیدگی به آنان .
بعنوان همسایه : محبت و احترام به همسایه ، جلوگیری از ایجاد مزاحمت برای همسایه ، مشارکت در اداره ساختمان ، ارتباط مناسب و کمک و همدلی به همسایگان در موقعیت های مختلف .
 
 
٢ـ کاربرگه شماره 1را کامل کنید و در جدول آن مسئولیت های خود و سایر اعضای خانواده تان را بنویسید
مربوط به فعالیت2 و کاربرگ  ۱ صفحه ۶ :
زمانی که دانش آموز مسولیت  های خود وسایر اعضای خانواده را نوشت  این نکته  را یاد آور شوید........
تفاوت مهم حق ومسئولیت آن است که صاحب حق می تواند از حق خود صرف نظر وگذشت کند، مثلاً کسی که طلبی از دیگری دارد، آن را ببخشد. اما هیچ کس نمی تواند از مسئولیت صر ف نظر کند، برای مثال والدین نمی توانند از نگهداری فرزند، سر باز زنند .
٣ـ نعمتهایی را که خداوند متعال به شما داده، به خاطر بیاورید و آنها را یادداشت کنید. سپس با دوستان خود همفکری کنید و بگویید برای قدردانی و اطاعت از او تصمیم میگیرید چه کارهایی انجام دهید؟ به عهده دانش آموز
4ـ امام سجاد در «رساله حقوق،» حق «دست،» «پا،» «چشم» و «گوش» بر انسان را بیان فرمودهاند. با راهنمایی معلم  خود، به این متن مراجعه کنید و دربارۀ حقوق یکی از این چهارعضو بدن، با هم گفتوگو کنید. تهیه این رساله وخواندن خواندن این حقوق برای دانش آموزان
رساله حقوق امام سجاد- حق دست
۱. خودداری از دست یازیدن به حرام ۲. انجام واجبات  الف) بیعت   ب) یاری ولیّ خدا   ج) یاری مؤمنان  د) خدمت به والدین ه) پرداخت نفقه  و) جهاد  ز) وضو      ح) حج
۳. تکریم دست‌ها
کارهایی که به کرامت دست خدشه وارد می‌کند
۱. معاملات مکروه.  
۲. بازی‌های لغو و بیهوده‌ای که با دست انجام می‌شود.  
۳. نواختن موسیقی‌های مکروه و لغو.  
۴. نوشتن مطالب سبک و ناپسند.  
۵. تقاضاهایی که باعث کاهش شخصیّت انسان می‌شود نیز از همین قبیل است.  
۶. گرفتن دست همسر در مکان‌های عمومی با کیّفیتی خاص
رساله حقوق امام سجاد- حق پا :اما حق پاهایت بر تو آن است که از آن به عنوان وسیله‌ای برای رفتن به طرف حرام استفاده نکنی و پا را مرکب در راهی که سبب استخفاف و زبونی تو می‌شود قرار ندهی؛ زیرا که این دوپا تو را حمل می‌کنند و سیر می‌دهند در مسیر دین  و سبقت گرفتـن در کارهای خوب و قوتی نیست مگر به قوت پروردگار.
رساله حقوق امام سجاد- حق چشم: اما حق چشمت برتو آنست كه برگرداني آنرا از چیزي كه خداوند ترا از ديدن آن منع نموده است و بیجهت بهر طرف و هر چیز نظر نكني؛ مگر در جائي كه موجـب پند و عبرتي باشد يا سبب بصیرت و بیداري گردد و يا علمي از آن استفاده  شود زيرا چشم دروازهء پند و عبرت گرفتن است.
 
رساله حقوق امام سجاد- حق گوش :اما حق گوش بر تو آنست که منزه وپاک کنی از اینکه راهی به سوی قلب تو باشد مگر برای شنیدن مطالب خوب و مفیدی که در قلب تو خیری ایجاد نماید؛ یا آنکه سبب کسب خلق نیکی گردد؛ زیرا گوش دروازه سخن به سوی قلب است و موجـــب انتقال انواع و اقسام معانی به قلب میباشد با تمــام خوبی ها یا بدیه ايی که در آن وجود دارد و قوت و قدرتی نیست مگر قوت و قدرت پروردگار.
5ـ فهرستی از فعالیت هایی که می تواند به سلامتی شما کمک کنند، تهیه کنید و در کلاس با دیگر دوستان خود آن را
در قالب یک پیمان نامه تکمیل کنید. فعالیتهایی مانند:
من قول میدهم هر روز چند دقیقه پیادهروی کنم.
من قول میدهم مدت زمان تماشای تلویزیون یا استفاده از بازیهای رایانهای و تلفن همراه را کاهش دهم.
من قول میدهم بخشی از اوقات فراغت خودم را در کنار خانواده و دوستانم، به انجام بازیهای گروهی و ورزش اختصاص دهم.
من قول میدهم وعده های غذایی خودم را به طور کامل میل کنم.
من قول می دهم در خرید مواد خوراکی، از استاندارد بودن آن مطمئن شوم و سعی میکنم از غذاهای آماده، کمتر استفاده کنم.
من قول میدهم ...... از چشم های خود مراقبت کنم و زیاد جلوی تلویزیون و کامپیوتر نشوم تا به آن صدمه نزنم .
من قول میدهم...... که از معده خود مراقبت کنم و از غذاهای زیان آور مانند پفک و چیپس استفاده نکنم تا به آن آسیبی نرسد و مریض نشوم .
تکلیف پایانی :
به عنوان تکلیف پایانی از دانش آموزان بخواهید فعالیت شماره6 دانش آموزان و مسئولیت های اجتماعی را انجام دهند ودر جلسه آینده بحث وگفتگوکنند.
درس ۳ :
فعالیت صفحه 15
1- همفکری کنید و بگوئید چه مشکلات و شرایط دیگری ممکن است در اردوی شما بوجود بیاید ؟
امکان دارد بعضی از اعضای گروه بدون اطلاع رهبر اردو را ترک کرده و به مکان های خطرناک بروند .
۲-اکنون نتیجه تصمیمات خود را به صورت مقررات اردوروی یک صفحه کاغذ بنویسید و در کلاس بخوانید .
- نسبت به وسایل یک دیگر احساس مسئولیت داشته باشیم و هر کس در حفظ وسایل شخصی خود نهایت دقت را داشته باشد
- هنگام خواب از ایجاد صدای بلند و گوش خراش پرهیز کرده و آرامش را حفظ کنید .
- بعد از استفاده از وسایل و ظروف هر یک از آنها را در جای مخصوص خود قرار دهید .
- زمان حرکت و گردش گروهی در ساعت معین حضور داشته باشید .
۳- آیا همه اعضا حق اظهار نظر در باره موضوع را داشتند ؟
بله ، همه اعضای گروه با در نظر گرفتن ادب ، احترام ، می توانند نسبت به برنامه های گروه اظهار نظر کنند .
۴- اگر پس از تصمیم گیری یک نفر با تصمیم شما مخالفت می کرد چه می کردید ؟
اگر چه به نظر او احترام می گذاشتیم . اما چون اردوی ما گروهی بود ، همه باید تابع قوانین باشیم.
۵- به این موقعیت ها توجه کنید و بگوئید هر کدام چه پیامدهایی دارد و کدام حقوق نادیده گرفته می شود ؟؟فردی بخواهد خارج از صف افرادی که در نانوایی ایستاده اند، نان بگیرد. حقوق افرادی که در صف هستند زیر پا گذاشته می شود . فردی که در آپارتمان زندگی می کند و سهم مشارکت خود در هزینه های ساختمان را پرداخت نمی کند. اخلال در انجام کارهای مجتمع وایجاد ناراحتی برای همسایگان راننده ّ ای که بدون توجه به علامت عبور ممنوع داخل خیابان یک طرفه می شود وشدآمد (ترافیک) به وجود می آورد. عدم رعایت قوانین واز بین بردن حقوق دیگران  موتور سواری که به علّت شلوغی خیابان وارد پیاده رو می شود و از بین مردم عبور می کند. عدم رعایت دقیق مقررات و ازبین بردن حقوق افراد پیاده شرکت ساختمانی ای که قرار است سالن ورزشی برای مردم بسازد، اما مقررات ساختمان سازی و مصالح مناسب را به کار نبرد.
باعث ایجاد مشکل وناراحتی برای مردم وخسارت رساندن به آنها می شود. عابر پیاده که بدون توجه به چراغ راهنما از لابه لای اتومبیل ها حرکت می کند. عابرا ن پیاده نیز حقوق رانندگان را درنظر نمی گیرند و بدون توجه به چراغ عابر پیاده یا علائم دیگر از مکانهای نامناسب عبور می کنند.
- به چند گروه تقسیم شوید و یک مکان گروه اجتماعی را انتخاب کنید .
جدولی دو ستونی رسم کنید که در آن مقررات مربوط به آن مکان را در یک ستون و کارکرد آن را در ستون مقابل نوشته شود .
پمپ بنزین : ورود با صف    نظم و احترام به حقوق دیگران
کتابخانه: رعایت سکوت هنگام مطالعه احترام به حقوق دیگران ، ایجاد آرامش
پارک: نریختن زباله در پارک حفظ پاکیزگی محیط زیست ، جلوگیری از بیماری
توجه کنید : درانجام فعالیتهای ۱ تا ۵ بر حفظ حقوق افراد و برقراری نظم و امنیت به عنوان ضرورت های وجودی قانون تأکید شود  
 
 
 
 
  درس۴ :
1ـ تعیین کنید: با همفکری یکدیگر، مقرراتی برای کلاس و مدرسه تان بنویسید.
شما می توانید برخی از مقررات کنونی را حذف کنید یا نگه دارید و یا مقررات جدیدی را تعیین کنید.
2ـ نقد کنید: هر گروه مقررات پیشنهادی خود را بخواند و علل تعیین آنها را توضیح دهد.سایر دانش آموزان بگویند آیا با این مقررات موافق ا ند یا نه؟ چرا؟ برای نقد مقررات توجه کنید که آیا مقررات پیشنهادی، واقع بینانه و قابل اجرا هستند؟ آیا این مقررات موجب بهتر شدن امور می شو د؟ آیا این مقرر ّ ات حقی را از کسی ضایع نکرده است؟  به صورت گروهی انجام دهند و نتیجه را بیان کنند.
اجازه بدهید از طریق گفت وگو به این نتیجه برسند که مقرراتی بهتر و مفیدتر است که موجب شود حقوق همه افراد به خوبی در نظر گرفته شود یا امور بهتر انجام بگیرد.
به دانش آموزان بگویید که در نقد، هم جنبه های خوب و هم جنبه های ضعیف یا منفی را ببینند.
انجام این فعالیت به دانش آموزان می فهماند که قانون گذاری کاری سخت، حساس و مهم است و به این ترتیب آنها برای فهم کار و نقش قوه مقننه نیز آماده می شوند.
٣ـ منظور از اینکه همه افراد در مقابل قانون مساوی هستند چیست؟ مثال بزنید. یعنی همه افراد کشورمان از زن و مرد در حمایت یکسان قانون قرار دارند و همه از حقوق انسانی ، سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلامی برخوردارند. قانون به طور یکسان در مورد همه افراد جامعه حکم صادر می کند . و مقام و پست و... تفاوتی در مقابل قانون نمی کند. مثال: هر کس از چراغ قرمز عبور کند جریمه شود، چه بیسواد باشد، چه استاد دانشگاه، چه انسان فقیری باشد و چه پولدار. مثال دیگر: هرکس نسبت به دیگری افترا بزند یا دیگری را مضروب کند از هرقشر و طبقه ای که باشد، مرتکب جرم شده است.
4ـ با راهنمایی معلم قانون اساسی را به کلاس بیاورید و آن را ورق بزنید و مطالعه کنید. بهتر است چند نسخه از قانون اساسی را تکثیر کنید و در اختیار گروه های دانش آموزان قرار دهید.
تکلیف پایانی
ـ تحقیق کنید نماینده شهر یا روستای محل زندگی شما در مجلس شورای اسلامی چه کسی یا چه کسانی هستند.
ـ از مسئولان مدرسه درباره کار و نقش شورای دانش آموزی و مجلس دانش آموزی جمهوری اسلامی ایران پرس وجو کنید.
  درس۵ :
1ـ به چند گروه تقسیم شوید. به اخبار روزنامه ها در بالای صفحه توجه کنید.با وقوع این حوادث چه مشکلاتی برای مردم این مناطق به وجود می آید؟ روی یک کاغذ تعدادی از مشکلات و نیازهای مردم آسیب دیده را بنویسید و در کلاس بیان کنید.
فهرست نیازهای مردم ممکن است شامل موادغذایی، دارو، پزشک و دستیار، خواربار، آب آشامیدنی، پتو، چادر وخانه های موقت، تانکر آب برای مصارف بهداشتی، ظروف و وسایل زندگی، مددکار اجتماعی برای صحبت کردن وتسلی دادن به آسیب دیدگان، افرادی که بتوانند مجروحان را به مراکز درمانی منتقل کنند و… باشد.
٢ـ خاطرهای از همدلی و یاری رساندن به یکدیگر در کلاس تعریف کنید. به عهده دانش آموز
٣ـ فرض کنید از شما خواسته اند دو گروه جهادی برای کمک به آسیب دیدگان زلزله تشکیل دهید. یک گروه به منطقه اعزام
می شوند و گروه دیگر باید از همان محل زندگی خود به زلزله زدگان کمک کنند.
گروه اول بگویند قبل از رفتن چه آموزش هایی باید ببینند. گروه دوم بگویند برای یاری آسیب دیدگان چه کارهایی می توانند
انجام دهند.
گروه اول: چگونه کمکهای اولیه به مجروحان برسانیم؟ چگونه و با چه وسایلی مصدومان را به مراکز درمانی برسانیم؟ با کودکان چگونه رفتار کنیم؟ چگونه غذا و دارو را بین حادثه دیدگان توزیع کنیم؟ و….
گروه دوم: از اهالی محل یا دانش آموزان مدرسه بخواهیم کمک های خود را در محلی بانظارت یک گروه جمعآوری کنند ( غرفه ای برای این کار تشکیل بدهیم)
پتو، غذا، وسایل زندگی، اسباب با زی، دارو، چادر و… را جمع آوری می کنیم. شماره حسابی در بانک افتتاح و از مردم می خواهیم کمک های نقدی خود را به این شماره حساب بریزند.
در جمع آوری کمکها و اطلاع رسانی به مردم و بسته بندی کمکهای غیرنقدی همکاری میکنیم.
4ـ آیا شما یا دوستانتان عضو جمعیت جوانان هلال احمر هستید؟ از مسئولین مدرسه درباره شرایط همکاری با طرح «دادرس»
«دانشآموز آماده در روزهای سخت» پرس وجو کنید و با این طرح هلالاحمر همکاری کنید
طرح دادرس به معنی دانش آموزان آماده برای روزهای سخت مانند سیل و زلزله است ، دادرس یعنی بی‌اثر نبودن .
و بر همین اساس با همکاری هلال احمرآموزش‌های لازم (هشت مهارت امدادی ) به دانش‌آموزان داده می‌شود تا در زمان وقوع حوادث احتمالی، از خود و اطرافیانشان محافظت کنند.
5ـ این شعر از کیست؟ معنای شعر را توضیح دهید.
بـنـی آدم اعـضای یـک پیکرنـد که در آفرینش ز یک گوهرند
چـو عضوی به درد آورد روزگـار دگـر عـضوها را نـماند قرار
تـو کـز مـحنت دیـگران بیغمی نـشاید کـه نـامت نهند آدمی
شعر از سعدی است و معنای آن این است:
جامعه انسانی مانند پیکر یک انسان است. همه انسانها را خداوند و یک خالق آفریده و سرشت مشابهی دارند و مانند پیکر واحد هستند؛ همان طور که در یک پیکر اگر عضوی بیمار باشد، بقیه اعضا نمیتوانند به کارخود ادامه دهند و ناآرام اند، در یک جامعه انسانی نیز اگر بعضی افراد دچار گرفتاری و درد باشند،بقیه نمیتوانند ساکت بمانند و اگر تو از رنج دیگران فارغی، سرشت انسانی خودت را گم کرده ای.
 
 
 
   درس۶ :
1ـ با راهنمایی معلم از مدیریت مدرسه پرسوجو کنید و به این سؤالها پاسخ دهید:
الف) بیمه دانش آموزی چه فایده هایی دارد؟
ب) برای گرفتن این بیمه، شما چقدر پول پرداخت کردید؟
ج) اگر خدای ناکرده حادثه ای برای شما پیش بیاید با این بیمه تا چه مبلغی هزینه های درمان را پرداخت می کنند؟
د) مدت اعتبار این بیمه چقدر است؟ یک سال تحصیلی
٢ـ روایت زیر را که برگرفته از کتاب داستان راستان استاد شهید مرتضی مطهری است در کلاس بخوانید و ارتباط آن
را با این درس توضیح دهید.
امام علی (ع ) در قبال از کارافتادگان و بازنشستگان معتقد بودند، حکومت در برابر آنها موظف است. در واقع تکلیف جامعه وتوجه به روزهای سختی و ناتوانی افراد را در آموزه های دینی مان نشان می دهد.
تکلیف پایانی
به عنوان تکلیف پایانی از دانش آموزان بخواهید فعالیت ۳ و۴ و همچنین فعالیت ۲ به کار ببندیم را انجام دهند.
این فعالیتها در واقع جنبه تکمیلی همان فعالیت پرس وجو در بخش اول این درس می باشد.
توجه کنید که در این فعالیتها بیشتر فرایند کار،اهمیت دارد و نه پاسخ دقیق و روشن و قطعی دانش آموزان، چه بسا دانش آموزی بعد از پرس وجو به این نتیجه برسد که اعضای خانواده از انواع بیمه ها اطلاعی ندارند. پس از بیان نتایج پرس وجو ، خودتان انواع بیمه ها و ضرورت و اهمیت آنها را مجددا گوشزد کنید و سعی کنید آنها را به استفاده از بیمه حساس کنید.
 
 
 درس۷ :
1ـ الف) یک روز خود را مجسم کنید. سپس همۀ کالاهایی٭ را که در یک روز از آنها استفاده کردهاید (اعم از خوراک، پوشاک، نوشت افزار، وسایل حمل و نقل و... ) روی کاغذ بنویسید. سپس بگویید:
-اگر این کالاها تولید نشده بودند چه اتفاقی می افتاد؟
این کالاها در کجا و توسط چه کسانی تولید می شوند؟
ب) دو مورد از کالاها را انتخاب کنید و بگویید تولیدکنندگان برای تولید آنها به چه چیزهایی نیاز داشته اند؟
برای مثال مداد : پاسخ ممکن است طیف وسیعی از ابزارها و منابع باشد: چوب درختان جنگل،اره برای بریدن ، کارگر، ماشین برای حمل الوار، زغال مخصوص، پول برای احداث کارخانه و… .با استفاده از آنچه دانش آموزان در مورد مثال های متعدد شما، بیان می کنند، روی تابلو سه عنوان: منابع طبیعی، سرمایه و نیروی انسانی را بنویسید. سپس پاسخ ها را در هر ستون جای دهید و بدین ترتیب عوامل تولید را آموزش دهید.
2ـ به نظر شما کدامیک از عوامل تولید مهمترند؟ چرا؟ در بین عوامل تولید، انسان نقش محوری دارد. به عبارت دیگر انسان با نیروی فکر و کار خود میتواند منابع طبیعی را استخراج و به وسایل مورد نیاز خود تبدیل کند. همچنین انسان ابزار و وسایل کار و تولید را ابداع و اختراع کرده است.
3ـ به نظر شما اگر بخواهیم تولید امروز را با گذشته مقایسه کنیم کدام عوامل تولید بیشتر تغییر کرده اند؟ یک مثال بزنید. به نظر می رسد ابزار تولید بیشترین تغییر را داشته اند. این ابزار در واقع همان سطح فناوری در هر دوره تاریخی است. سایر عوامل تغییرات محدودتری داشته اند. البته پیشرفت ابزار تولید خود موجب شده است که منابع طبیعی با سرعت و شدت بیشتری استخراج شوند یا این پیشرفت، قدرت و توانایی انسان را برای تولید بیشتر و ابداعات جدید، افزایش داده است. بیشترین تغییرات در ابزار تولید مربوط به دو سه قرن اخیر پس از انقلاب صنعتی است که استفاده از ماشین بخار و جایگزینی ماشین به جای نیروی انسانی، شکل عمومی به خود گرفته است.
4ـ کاربرگۀ شماره 2 در کلاس کامل کنید
پاسخ فعالیت الف کاملا روشن است. به وسیله خط به همدیگر وصل کنند.
در بخش فعالیت ب، پاسخ: پلیس+ ۱۰ : خدمات ، خودروسازی : صنعت ، تولید قارچ:کشاورزی ،
دامداری : کشاورزی ، مبلسازی : صنعت ، خواربار فروشی : خدمات ، مهمانسرا :خدمات ،
آرایشگاه : خدمات ، پرورش زنبورعسل : کشاورزی ، بیمه : خدمات ، خشکشویی : خدمات ،
نساجی : صنعت ، سیمانسازی : صنعت ، مرغداری : کشاورزی و اورژانس : خدمات است.
5ـ بعضی از خانواده ها سعی می کنند بخشی از نیازهای خودشان را با تولید خود برطرف کنند. اگر در خانواده خودتان یا
بستگان و آشنایان چنین کار تولیدیا ی مشاهده کرده اید در کلاس بگویید.
6ـ بعضی خانوادهه ا محصولاتی را برای فروش و کسب درآمد تولید می کنند. اگر چنین چیزی را مشاهده کردهاید در کلاس
مطرح کنید.
توجه کنید که تشویق دانش آموزان به تولید و کارآفرینی در آینده موضوع بسیار مهمی است.   به همین دلیل فعالیتهای شماره ۵ تا 7کتاب را جدی بگیرید. دانش آموزان را وادار به تفکر و ارائه طرح و پیشنهاد کنید.
7ـ همفکری کنید و طرح و پیشنهاد بدهید: آیا میتوانید در مدرسه فعالیت تولیدی داشته باشید؟
ممکن است دانش آموزان بتوانند با هماهنگی شما و مسئولان مدرسه در فضایی از مدرسه برای مثال سبزیجات بکارند و پرورش دهند یا محصولی را برای ارائه به سایر دانش آموزان آماده کنند.
8ـ پرس وجو کنید آیا در شهر شما بازار قدیمی یا بازار هفتگی وجود دارد؟ این بازار در کدام منطقه قرار گرفته و چه چیزهایی در آن
فروخته می شود؟ به عهده دانش آموز
9ـ اگر در آینده فروشندۀ کالا یا محصولی باشید، چه نکاتی رارعایت می کنید؟ با مشتری ها چگونه رفتار می کنید؟
در همین جا فعالیت شماره9 را در کلاس اجرا کنید. دانش آموزان باید خود را در نقش یک فروشنده مجسم کنند.
تکلیف پایانی : فعالیت شماره 8 را به عنوان تکلیف پایانی در نظر بگیرید.
  درس۸ :
١ـ به نظر شما با توجه به آنچه دربارسرگذشت پول گفته شد کدام شکل مبادله  پول بهتر است؟ آیا راههای دیگری نیز برای مبادله می شناسید؟ استفاده از اسکناس ، استفاده از کارت های  اعتباری و خرید های اینترنتی
٢ـ با راهنمایی معلّم به طور گروهی تعدادی برچسب از کالاهای مختلف (موادغذایی و نوشیدنیها، لباس، اسباببازی، لوازم
بهداشتی مانند صابون، کرم،شامپو و)... تهیه کنید و به کلاس بیاورید و آنها را بررسی کنید.
هر برچسب چه اطلاعاتی دربارۀ کالا به شما می دهد؟ دوست داشتید چه اطلاعات دیگری دربارۀ آن کالا داشته باشید؟
٣ـ به مدت چند هفته به کالاهایی که مصرف می کنید دقت کرده و برچسب آنهایی را که نشان استاندارد دارند به کلاس بیاورید.بین دو کالای مشابه که یکی مهر استاندارد دارد و دیگری ندارد کدام را انتخاب میکنید؟ چرا؟
از دانش آموزان بپرسید: شما به عنوان مصرف کننده چه چیزهای دیگری می خواستید درباره این کالاها بدانید که روی برچسب قید نشده است؟         سپس با استفاده از این آمادگی، حقوق مصرف کننده را توضیح دهید. علامت استاندارد را روی چند کالا به آنها نشان دهید و معنا و مفهوم آن را توضیح دهید و مؤسسه استاندارد را معرفی کنید.
4ـ آیا میدانید علامت روبه رو چیست؟ دربارۀ آن تحقیق کنید. سازمان غذا ودارو
يكي از اين علامت ها كه به طور معمول در كنار نشان استاندار و ايرزوها قابل مشاهده است ، نشان سازمان غذا و دارو با تصوير سيب رنگي است كه بخش سمت راست آن آبي و سمت چپ به شكل برگ با رنگ سبز مي باشد.
برگ وسط آرم به صورت يك چشم طراحي شده است كه نمادي از وظيفه نظارتي سازمان غذا و دارو است و برگ نيز به عنوان نماد رويش و زندگي نظارتي كه سعي در حفظ و ارتقاي سلامت مصرف كننده دارد در نظر گرفته شده است.
برگ سبز رنگ دوم كه در بالاي نماد قرار داده شده است، نشان دهنده خط مشي متعالي سازمان بوده و روند ارتقاي سازمان را نشان مي دهد.به طور كلي مبناي طراحي آرم سازمان غذا و دارو بر اساس نام مبارك الله و تداعي سيب به عنوان نماد سلامتي است. در نيمه چپ آرم از حرف F لاتين، حرف اول كلمه FOOD و به معناي غذا استفاده شده است.در نيمه راست نماد نيز حرف D نخستين حرف كلمه DRUG به معناي دارو است و در نهايت شكل كلي آرم نشانگر F.D.O مخفف سازمان غذا و دارو(ORGANIZATION FOOD AND DRUG ) است.
نشان و آرم سازمان غذا و دارو كه از ابتداي تشكيل وزارت بهداشت تحت عناوين چون 'معاونت دارويي و غذايي'، 'معاونت درمان و دارو' فعاليت داشت و هم اكنون با عنوان 'سازمان غذا و دارو' فعاليت مي كند، 21 مهر ماه سال 1390 و همزمان با روز جهاني غذا رونمايي شد.به طور كلي 'سازمان غذا و دارو' در سال 1385 با هدف نظارت بر دارو، مواد خوراكي، آرايشي و بهداشتي به عنوان يكي از معاونت هاي دانشگاه هاي علوم پزشكي كار خود را آغاز كرد.معاونت غذا و دارو مجري دانشگاه هاي علوم پزشكي است كه عهده دار تامين و ارتقا سلامت مردم، امنيت غذايي، دارويي، آرايشي و بهداشتي جامعه است.اين نهاد با احترام به ارزش ها و باورهاي ديني جامعه حداكثر اطمينان لازم را در خصوص امنيت و سلامت مواد غذايي، آشاميدني، آرايشي و بهداشتي و دارويي براي كليه افراد جامعه فراهم مي آورد.بر اساس قانون وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي درج نشان سازمان غذا و دارو و شماره پروانه بهداشتي ساخت يا واردات يا شناسه نظارت بر روي برچسب مواد و فرآورده هاي غذايي، آشاميدني، آرايشي و بهداشتي توليد داخل و وارداتي از نخستين روز سال1391 هجري شمسي اجباري شد.در همين حال نشان ايمني غذا به شركت هايي اعطا مي شود كه كليه استانداردهاي توليد، نگهداري و توزيع را رعايت كرده باشند.
بر اساس آمارهاي موجود در حال حاضر بيش از 80 هزار پروانه نظارت بهداشتي براي محصولات غذايي صادر شده كه شامل صنايع غذايي و فرآورده ‌هاي نوشيدني و آشاميدني تحت نظارت دقيق مي شود كه اين اقلام در سال 1357 به 700 قلم كالا محدود شده بود.
80 هزار فرآورده غذايي در 10 هزار كارخانه كشور توليد مي شود كه تمام اين داروها و محصولات غذايي براساس مراجع علمي و تخصصي و قواعد متداول دنيا مجوز گرفته‌اند.
در اين بين محصولاتي مورد تاييد هستند كه داراي اين نشان باشند و برچسب اصالت اين امكان را به مردم مي ‌دهد كه جداي از پروانه وزارت بهداشت كه بر روي محصولات چاپ شده از سلامت محصول نيز اطمينان پيدا كنند.
محصولات وارداتي داراي اين نشان نيز از نظر بهداشتي كنترل شده اند.
توصيه كارشناسان بهداشت و سلامت استفاده از محصولاتي است كه داراي نشان استاندارد و سازمان غذا و دارو مي باشند.
از نظر اين كارشناسان با استفاده از اين محصولات نشاندار نه تنها سلامت افراد تضمين مي شود بلكه در صورت بروز عوارض ناشي از مصرف آن ها، مي توان از توليدكنندگان و توزيع كنندگان به مراجع قانوني شكايت كرد.
5ـ جنبه هایی از مصرف گرایی را که در محل زندگیتان می بینید بیان کنید و دربارۀ آنها اظهار نظر نمایید.به عهده دانش آموز
6ـ مصرف گرایی چه آسیبهای اخلاقی برای مردم ایجاد می کند؟
 پیروی از مد، خودنمایی، چشم و همچشمی و آسیب های اخلاقی که مصرف گرایی ایجاد می کند، از موضوعاتی است که قابلیت بحث و گفتگو دارد. بخش دیگر مربوط به آثار نامطلوب مصرف بر محیط زیست در دنیای امروز است.
در این بحث شناخت اوضاع فرهنگی خانواده ها و محل زندگی دانش آموز، بسیار مهم است. ازجمله آسیب های اخلاقی که گناهی نابخشودنی است ، اسراف و ریخت و پاش می باشد .
7ـ تحقیق کنید این علامت که بر روی برچسب بسته بندی برخی کالاها وجود دارد، نشانه چیست؟
حلقه موبیوس نمونه ای از برچسب های زیست محیطی است که جهت مطرح کردن ادعاهای مربوط به محتوی بازگردانی شده و قابل بازگردانی به چرخه استفاده می‏شود ( نشانه بازیافت کالاست ) .
 
درس۹ :
ـ متن را بخوانید. با همفکری یکدیگر بگویید شهری که مهدیه در آن زندگی میک ند چه تفاوت ها و چه شباهت هایی با روستای سامان دارد؟ مقایسه کنید.
دانش آموزان در بیان خود به ویژگی های طبیعی و انسانی اشاره خواهند کرد بر این ویژگی ها تأکید کنید و می توانید جدولی ترسیم کنید و این اطلاعات را در جدول بگذارید و به دانش آموزان بیاموزید که هر مکان دارای ویژگی های طبیعی و انسانی است ودانش جغرافیا به ما کمک می کند که این ویژگی ها و رابطه متقابل آنها را بشناسیم.
2ـ به چند گروه تقسیم شوید. هرگروه تعدادی پرسش دربارۀ محل زندگی خودتان بنویسید. (نیازی به پاسخ دادن به پرسشها
نیست). هر گروهی که تعداد بیشتری پرسش طرح کند، امتیاز بیشتری می گیرد.
نیازی نیست که به پرسش ها پاسخ بدهند یا پاسخ پرسش ها را بدانند؛ بلکه دانش آموزان با مهارت طرح سؤال که اولین مقدمهٔ هر کاوشگری است، آشنا می شوند.
٣ـ آیا روی دیوار کلاس شما نقشه ای نصب شده است؟ چه نقشه ای؟جواب با دانش آموز
4ـ اکنون کتاب را ورق بزنید و نقشه  گردشگری، ناهمواری ها، تقسیمات کشوری و راه ها را پیدا کنید و به یکدیگر نشان دهید.
هر کدام از این نقشه ها چه چیزهایی را نشان می دهند؟
نقشه ناهمواری ها: کو هها، جلگه ها، قله های بلند، کوهپایه ها با رنگ قهوه ای تا زرد کم رنگ و ارتفاعات با رنگ سبز مشخص شده است.
نقشۀ گردشگری: هتل ها، بوستان ها، فضای سبز، ترمینال، فرودگاه، موزه ها، بناهای تاریخی و…
نقشۀ تقسیمات کشوری: استان ها، مراکز استان، شهرستان ها و…
نقشۀ راه ها: را ههای اصلی و فرعی، بزرگراه و آزاد راه، پمپ بنزین، پل، راه آهن و…
5ـ اگر بخواهید از میدان انقلاب به تقاطع کارگر شمالی و بلوار کشاورز بروید، چه مسافتی (چند متر) را باید طی کنید؟
از میدان انقلاب تا ابتدای بلوار کشاورز، روی نقشه حدود ۴ سانتی متر است که روی مقیاس مدرج معادل ۸۰۰ متر خواهد بود.
6ـ اگر بخواهید از میدان انقلاب تا چهارراه فلسطین بروید چند متر را طی می کنید؟ چند کیلومتر؟
از میدان انقلاب تا چهارراه فلسطین نیز حدود ۵ سانتی متر است که روی مقیاس مدرج معادل 100 متر می باشد.
( یک کیلومتر )
برای تمرین بیشتر فعالیت های ۵ و ۶ کتاب را در کلاس انجام دهید و بگذارید دانش آموزان خودشان نتیجه را به دست آورند.
7ـ عکسهای  1و  2را با هم مقایسه کنید و بگویید از هر تصویر چه چیزهایی دربارۀ ویژگیهای طبیعی یا انسانی این منطقه ها
می توانید حدس بزنید؟ چرا؟
پاسخ های احتمالی در فعالیت شمارهٔ ۷ به شرح زیراست: عکس شماره ۱: یک روستا را نشان می دهد.
روستا در دامنهٔ کوه واقع شده است و جاذبهٔ گردشگری دارد؛ چون در این منطقه صنایع دستی نیز برای فروش گذاشته شده اند. خانه های این روستا حالت پلکانی دارند. احتمالاً بخشی از درآمد مردم این روستا از طریق گردشگری و فروش کالا به مسافران تأمین می شود
  عکس شمارهٔ ۲: یک منطقهٔ کوهستانی را نشان می دهد. بارش برف و باران کافی در منطقه، موجب روئیدن مراتع در کوه ها شده و منطقه برای پرورش دام مساعد است و فعالیت دامداری می تواند برای مردم درآمد داشته باشد. احتمالاً این منطقه مستعد زندگی کوچ نشینی است.
8ـ اگر تاکنون عکسی از ویژگیهای طبیعی یا انسانی محیط زندگی خود گرفته اید، به کلاس بیاورید و روی تابلو نصب کنید.کار عملی دانش آموز نمره ایی اختصاص دهید.
9ـ آیا میدانید که مسلمانان از پیشگامان دانش جغرافیا بودند و نقشه های فراوانی از جهان و نقاط مختلف آن تهیه کرده اند؟
دانش و کتابهای این عالمان مسلمان، در پیشرفت جغرافیا در جهان، مؤثر بوده است. چند نفر از جغرافیدانان مسلمان را شناسایی
و در کلاس معرفی کنید. سپس با کمک معلم خود، چند نقشه قدیمی را که بدون ابزارهای جدید ترسیم شده اند، در کلاس بیاورید و
درباره آنها گفتوگو کنید.به صورت تحقیق گروهی نمره ایی اختصاص دهید.
 
درس۱۰ :
1ـ کاربرگ  شمار (  3) را برای آشنایی بیشتر باتقسیمات کشوری در کلاس کامل کنید.
در این مرحله نقشه  استان محل زندگی دانش آموزان را تهیه کنید واجازه بدهید دانش آموزان شهرستان محل زندگی خود و شهرو روستای محل زندگی خود را مشخص کنند تا دریابند که هر استان به چند شهرستان تقسیم می شود هر شهر و استان شامل تعدادی شهر و روستاست.
2ـ همفکری کنید. شما از چه راههایی میتوانید برای حفاظت از شهر یا روستای خود با شهرداری یا دهیاری همکاری کنید؟ چند مورد بگویید.
پاسخ های احتمالی : کمک به بازیافت زباله، نریختن زباله در مکان های عمومی مانند جوی های آب و معابر، قدردانی از رفتگران، پرداختن به موقع عوارض نوسازی، حفاظت از اماکن و وسایلی که شهرداری جهت رفاه حال شهروندان در شهر ایجاد کرده است؛ مانند نیمکت های بوستان ها و وسایل بازی، صندلی ها و وسایل بازی در بوستان ها، فرهنگ سرا، حفاظت از گل کاری ها و فضاهای سبز….
٣ـ به تصویر قبض عوارض نوسازی توجه کنید. از پدر و مادرتان دربارۀ آن پرس وجو کنید و اگر میتوانید یک نمونه آن را به کلاس بیاورید و به همکلاسیهایتان نشان دهید.
شهرداری سالی یکبار مبالغی از شهر نشینان تحت عنوان عوارض نو سازی دریافت می کند که جزء ردیف های درآمدی شهرداری می باشد ، در چارچوبی که قانون برای آنها تعیین کرده وظیفه دارند در قبال اخذ مبالغی مشخص خدماتی را به شهروندان ارائه دهند .
4ـ مردم چگونه میتوانند با مشارکت خود، مسئولان اداره شهر یا روستا را یاری رسانند؟
5ـ کاربرگ  شماره (4 ) قله ّ های مهم ایران را در کلاس کامل کنید.
6ـ کاربرگ شماره ( 5) اشکال ناهمواری ها و دشت ها و جلگه های ایران را در کلاس انجام دهید.
لازم است دانش آموزان جهت انجام فعالیت های نقشه خوانی با توجه به نقشه صفحه  ۵3 و نقشه دیواری ناهموارهای ایران کاربرگه  شماره ۵ و ۴ را در کلاس انجام دهند.
7ـ کاربرگه شماره ( 6) ایران در جهان را در کلاس انجام دهید.
کر ه جغرافیایی را به کلاس ببرید اجازه بدهید دانش آموزان هر گروه خودشان روی این کره، کشور ایران را پیدا کنند و به یکدیگر نشان بدهند و از آنها بخواهید خط استوا و نصف النهار مبدأ را روی کره نشان بدهند و موقعیت ایران را در نیم کرهٔ شرقی و شمالی بهتر بشناسند تمرین با کره جغرافیایی دانش آموزان را آماده می کند که کاربرگه شماره ۶ ایران در جهان را انجام دهند.
 
تگلیف پایانی
به عنوان تکلیف پایانی از دانش آموزان بخواهید فعالیت های شماره ۱ و ۳ به کار ببندیم را انجام دهند.
اجازه بدهید کسانی که به اینترنت دسترسی دارند، فعالیت شماره 3 و کسانی که از سایر منابع توأم با اینترنت یا بدون آن استفاده می کنند، فعالیت ۱ را انجام دهند. در انجام تحقیق باید نشانی سایت اینترنتی، کتاب ها، مجلات،و سایر منابع را به دانش آموزان معرفی کنید و آنها را در اختیارشان بگذارید.
  درس۱۱ :
1ـ کاربرگ شماره( 7) نمودارهای آب وهوایی را در کلاس تکمیل کنید.
در کلاس توسط دانش آموزان  با هدایت و راهنمایی دبیر پاسخ داده شود.
٢ـ ناحیه  شمال و جنوب ایران هر دو در کنار دریا قرار دارند، اما در ناحیه  شمال بارندگی بسیار زیادی وجود دارد.
همفکری کنید و با توجه به آموخته ّ های درس قبل بگویید علت بارندگی زیاد این ناحیه چیست.
علت بارش فراوان در ناحیه  شمالی وجود رشته کوه های مرتفع البرزاست که مانع عبور توده هوای مرطوب می شود و هنگام صعود هوای مرطوب شرایط تشکیل ابر وبارندگی را فراهم می آورد.
(به دلیل وجود رشته کوه البرز) ونفوذ هوای سرد از شمال دریای مازندران .
٣ـ به نقشه آب وهوای ایران دقت کنید و در هر ناحیه آب وهوایی چند شهر را نام ببرید.
الف- معتدل و مرطوب خزری ———- ساری – رشت
ب- معتدل و نیمه خشک کوهستانی —— مشهد – زنجان – کرمانشاه
ج- گرم وخشک داخلی —————— یزد – کرمان – زاهدان
د- گرم و شرجی سواحل جنوب ———- بندر عباس – بوشهر
4ـ کاربرگ شماره ( 8)  نقشه نواحی آب وهوایی ایران را کامل کنید.
در کلاس و توسط دانش آموزان انجام شود
5ـ تنوع آب ّ وهوا بر فعالیت های انسان، غذا، مسکن، پوشاک و غیره تأثیر می گذارد. در این باره فکر کنید و کاربرگ شماره (9 ) را که در آن بچه های ایران از محل زندگی خود میگویند کامل کنید.
این  کاربرگ به منظور استنباط از متن و دسته بندی اطلاعات است؛ لذا از دانش آموزان بخواهید ویژگی های محل سکونت هریک از این افراد را بخوانند و آنها را بر اساس جدول داده شده دسته بندی کنند و در آخر نام ناحیه آب و هوایی هریک از این افراد را بنویسند. در پایان کلاس نوشته های دانش آموزان را بررسی کنید.
 
  درس۱۲ :
1ـ گفت  وگو کنید: با توجه به اطلاعاتی که از تخریب زیستگاه ها به دست آوردید  اولا مهمترین عامل نابودی حیات وحش ً چیست؟ ثانیا اگر قرار باشد شما مسئول برنامه ریزی و حفاظت بعضی گونه های جانوری بشوید، کدام گونه را انتخاب می کنید؟ چرا؟
از دانش آموزان بپرسید چرا جنگل ها از بین می روند؟ چرا آب دریاها و رودخانه ها آلوده می شود؟ با استفاده از پاسخ آنها توجه آنها را به مهم ترین عامل تخریب طبیعت یعنی انسان جلب کنید پاسخ احتمالی : گونه های در خطر انقراض مانند پلنگ ایرانی، گوزن زرد ایرانی، مارال، خرس قهوه ای به منظور حفظ همیشگی وضعیت زیست بوم و همچنین ایجاد محیط مناسب برای تکثیر و پرورش جانوران وحشی.
2ـ آیا می دانید روز هوای پاک چه روزی است؟ اعلام این روز، چه وظایفی را به ما یادآوری می کند؟
 در ایران از ۲۹ دی ماه ۱۳۷۷ به صورت جدی ابتدا از پایتخت، برنامه روز هوای پاک را با هماهنگی اداره کل محیط زیست استان تهران و شرکت کنترل کیفیت هوا با تشکیل ستاد هوای پاک آغاز کرد.
این روز ،احساس مسئولیت در حفاظت از محیط زیست را به همه ما یاد آور می شود.
3ـ کاریکاتور این درس در صفحه   65چه پیامی دارد؟ توضیح دهید.
از دانش آموزان بخواهید استنباط خود را از آن بگویند، سپس برایشان توضیح دهید که طبیعت متعلق به همه موجودات است.
4ـ به چند گروه تقسیم شوید.
هر گروه با راهنمایی معلم به قرآن کریم مراجعه کنید و این آیات را پیدا کنید و معنی آنها را در کلاس بخوانید و با هم
دربارۀ پیام آیه گفتوگو کنید.
سوره  انعام (آیه99  ) سوره یس (آیات 35ـ32 ) سوره هود (آیه 60 ) سوره  الرحمن (آیات 12ـ10)
پیام آیه ۹۹ سوره انعام : ما را به شگفتی هاى جهان آفرینش، و شناسایى خداوند از طریق آن دعوت مى‏کند.
آیات ۳۲ تا ۳۵ یس : نشانه قدرت پروردگار عالم و حق شناسى و شکر گزارى انسانها، که شکر منعم نخستین گام معرفت کردگار است.
آیه ۶۰ سوره هود : عصیان و انجام کارهای زشت و عدم شکر نعمت مستوجب غضب الهی و انتقام دنیا و عذاب آخرت است .
آیات ۱۰ تا۱۲ سوره الرحمن : گستراندن مواهب و نعمت های خداوندی در زمین وکفر نورزیدن بر آن .
4-فهرست سوره های قرآن را بررسی کنید و تعدادی از سوره هایی را که به نام یک گیاه یا جانور است، بیابید.
 5ـ فهرستی از اشیایی که از چوب درختان تهیه شده است و در منزل شما وجود دارد تهیه کنید و به کلاس بیاورید.
تکلیف پایانی:فعالیت 4 و5 را دانش آموزان انجام دهند.